Geplaatst op

Time to ACT

Recensie over het boek Time to ACT van Gijs Jansen en Tim Batink

ACT – voluit Acceptance & Commitment Therapy – is een derde generatie cognitieve gedragstherapie. Het is een goed onderzochte en effectieve therapievorm die goed past in het gedachtegoed van de positieve psychologie.

Wat is ACT?

Om ACT uit te leggen, begin ik bij de tweede generatie cognitieve gedragstherapie (CGT). Dit is een veelgebruikte, effectieve behandelmethode (met allerlei vormen). Dat werkt als volgt: stel je voor dat je angstig bent in sociale situaties. Als je een presentatie met geven, schieten er gedachtes door je hoofd als ‘ik kan er niks van’, ‘ze vinden me raar en slecht voorbereid’. Die gedachtes kunnen soms zelfs ontsporen tot ‘iedereen vindt me stom en dom, ik kan ook niks’. Het idee van CGT is dat die (irrationele) gedachte maakt dat je sterke emoties ervaart en vermijdingsgedrag vertoont. Oftewel: je gedachtes hebben invloed op emoties en gedrag. Door de gedachte vervolgens te toetsen – vind iedereen me stom en dom? – ontdek je dat het wel mee valt. Dat vermindert ook de angst en vermijding. Al met al is dit een effectieve methode, maar wel met een beperking: soms is het moeilijk om de gedachte te ontkrachten. Als je in een kritische omgeving werkt, dan oordelen je collega’s wellicht dat je dom bent. En als je angstig wordt van de gedachte ‘het gaat me niet lukken’, dan is het moeilijk om te bewijzen dat het altijd wél gaat lukken.

ACT gaat dan ook anders met die gedachtes om. Net als bij bovenstaand voorbeeld gaat ACT uit van het principe dat gedachtes invloed kunnen hebben op emoties en gedrag. ACT zegt echter ook dat dat niet altijd zo is. Sommige gedachtes hebben geen of weinig impact op ons gevoel, andere gedachtes juist heel veel. ACT helpt je om de neiging tot controle en de impact van de gedachtes wat te relativeren. Dor te accepteren dat je soms onprettige gedachtes en emoties hebt, hoef je er niet zo de strijd mee aan te gaan. Dat betekent vervolgens dat je je kunt committeren aan datgene wat voor jou echt belangrijk is, ondanks eventuele storende gedachtes en gevoelens. ACT is een behandelmethode die je stapsgewijs helpt om deze acceptatie te ontwikkelen, te bepalen wat voor jou van waarde is en daar je energie op te richten. De focus op je waarden en daaraan werken maken de methode ook passend bij positieve psychologie.

Het boek Time to ACT

Dit boek noemt zichzelf terecht een basisboek voor professionals. De achterliggende theorie wordt helder uitgelegd en alle fases van ACT worden uitgelegd met theorie, doelen voor de therapeut/coach en een scala aan oefeningen. Met behulp van gratis online beschikbaar materiaal kun je verschillende fases verder bestuderen. Er is ook kort aandacht voor ACT bij verschillende soorten problematiek. Als je wilt werken met ACT, is dit boek een enorme aanrader.

Wel kopen als…

… je werkt met ACT of wilt werken met ACT.

Niet kopen als…

… je vooral op zoek bent naar een uitgebreide theorie, of naar uitgebreide informatie over de effectiviteit.

… je ACT op jezelf wilt toepassen of een boek aan een cliënt wilt aanraden. Geschikter daarvoor is het boek The Happiness Trap van Russ Harris (in het Nederlands verkrijgbaar als cartoonboek of wat prijzige paperback). Dit is leuk, leesbaar en herkenbaar – vol praktische oefeningen om zelf te doen.